…Θα πρέπει λοιπόν κάπου αλλού να βρίσκεται η πηγή της συγκίνησης στην ποίηση του Καβάφη. Και δε νομίζω ότι θα ήταν λάθος, αν την αναζητούσαμε στην καβαφική χρήση της ειρωνείας. Είναι η ειρωνεία, χάρη στην οποία η γλώσσα του Καβάφη μεταδίδει συγκίνηση. Ο Σεφέρης όταν παρατηρεί πως τα ποιήματα του Καβάφη τραβούν τη συγκίνηση δια του κενού, προσανατολίζεται προς την κύρια πηγή της, μολονότι δεν κατορθώνει να την εντοπίσει.
Το κενό αυτό δεν είναι άλλο από το αποτέλεσμα του τρόπου που λειτουργεί η ειρωνεία. Αν σκεφτεί κανείς πως το βασικό χαρακτηριστικό κάθε ειρωνείας είναι μια αντίθεση ανάμεσα σ’ ένα φαινόμενο και σε μια πραγματικότητα και πως το μεγαλύτερο και ωριμότερο μέρος του έργου του Καβάφη οικοδομείται πάνω σε τέτοιες αντιθέσεις, τότε το πρόβλημα της ποίησής του δεν είναι δύσκολο να λυθεί. Η ειρωνεία τραβάει τη συγκίνηση δια του κενού, γιατί λειτουργεί με τη φαινομενική απουσία, δηλαδή με τη δραστικότητα των σκέψεων και συναισθημάτων που υπονοούνται ή αποσιωπούνται…
…Με τον όρο «ειρωνεία» και «ειρωνική γλώσσα» εννοώ το είδος της έκφρασης που δημιουργεί το χώνεμα της λεκτικής ειρωνείας του Καβάφη με τη δραματική του ειρωνεία. Με την πρώτη, τη λεκτική, ο Καβάφης υποβάλλει νοήματα και αισθήματα που δε βρίσκονται στις λέξεις του, και που είναι διαφορετικά ή αντίθετα από το νόημα που αυτές εκφράζουν. Με τη δεύτερη, τη δραματική, δημιουργεί αντιθέσεις καταστάσεων που, υποβάλλοντας ή αποκαλύπτοντας την αληθινή όψη των πραγμάτων, αποδεικνύουν την ιδέα των ηρώων του για την πραγματικότητα μια τραγική αυταπάτη…
Ο Ποιητής και ο Χορευτής, Κέδρος 1979
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου